Το Λος Αντζελες είναι η πιο περίεργη πόλη που έζησα ποτέ, χωρίς ρυθμό, χωρίς κέντρο, χωρίς πεζούς (οι διαβάτες είναι κάτι σαν φρικ) – τόσο περίεργη, τόσο χάρτινη που πολλές φορές αναρωτιέμαι αν πραγματικά υπάρχει. Το πιο διάσημο μνημείο της πόλης, το σήμα κατατεθέν του Χόλιγουντ, δεσπόζει στην απέραντη πόλη από τους λόφους του Γκρίφιθ Παρκ, το πλέον τυχαίο μνημείο στον κόσμο, τέλεια αναγνωρίσιμο, ο νέος Ποπ Παρθενώνας.
Οι εικαστικοί καλλιτέχνες στο Λ.Α. δουλεύουν εντελώς οργανικά, απομονωμένοι, αφού η πόλη δεν τους επιβάλλει τίποτα – εκτός του κινηματογράφου δεν υπάρχει ανάγκη για άλλη παραγωγή, ούτως ή άλλως ο ήλιος της Καλιφόρνιας θα λάμπει πάντα.
Ο Ed Ruscha είναι ο γκουρού της σύγχρονης τέχνης του Λ.Α., ο πρώτος καλλιτέχνης που «κρέμασε» λέξεις σε μουσαμά. Παίρνοντας ως βασική ιδέα για την έκθεση τις καταπληκτικές και τόσο σημαντικές φωτογραφίες του – τοπία της πόλης το 1961, χωρίς συναισθήματα και καλλωπισμούς, χωρίς ανθρώπους και προοπτικές, τέλεια «ready mades» – σκέφτηκα να σχηματίσω ένα πορτρέτο του Λος Αντζελες μέσα από τα μάτια των καλλιτεχνών και τις δικές μου εμπειρίες: η αχανής μητρόπολη των είκοσι εκατομμυρίων άδεια. Επηρεασμένος από την εμφανώς ψεύτικη νωχέλεια της πόλης και τη δυσδιάκριτη επιμονή των καλλιτεχνών, αποφάσισα να διαλέξω έργα σχεδόν τυχαία και να ζητήσω συμμετοχή για την έκθεση από καλλιτέχνες που γνωρίζω προσωπικά (με δύο εξαιρέσεις).
Η μοναχή Κορίτα
Οι περιπέτειες που είχα για να συγκεντρώσω τα έργα με οδήγησαν στα πιο περίεργα μέρη, στις πιο αλλόκοτες ώρες, και για να πείσω 16 καλλιτέχνες να συμμετάσχουν στην έκθεση υποδύθηκα 16 διαφορετικούς ρόλους. Για να διαλέξω από τις ριζοσπαστικές μεταξοτυπίες της μοναχής Κορίτα έπρεπε να επισκεφθώ το μοναστήρι της Ιεράς Καρδίας στους λόφους του Χόλιγουντ όπου έμενε και το οποίο μαζί με άλλες μοναχές μεταμόρφωσε σε ποπ εργαστήριο για τα έργα της που ακόμη επηρεάζουν νέους καλλιτέχνες. Η Κορίτα εργάστηκε τη δεκαετία του ’60 και ως τέλεια ποπ μοναχή αρνήθηκε να δημιουργήσει οτιδήποτε άλλο εκτός από έργα σε πολλαπλά αντίτυπα, εφόσον ήθελε τα εύστοχα θρησκευτικά σλόγκαν της να τα έχουν όλοι (και όχι μόνο οι πλούσιοι συλλέκτες). Δυστυχώς η Κορίτα έγινε τόσο διάσημη που αναγκαστικά απαρνήθηκε το ράσο και απεβίωσε στη Βοστώνη ακόμη νέα.
Ωσπου να πείσω τον George Stoll, ο οποίος είναι γνωστός για τα τέλεια αντίγραφά του από χαρτιά τουαλέτας, κλίνεξ και τάπερ γουέρ, έπρεπε να πάω τέσσερις φορές στο στούντιό του. Τελικά έφτιαξε ειδικά για την έκθεση τέσσερα σχέδια από χρωματιστά μολύβια, ξεπατικωτούρες από τα ευτελή φυλλάδια που πολιορκούν τα σπίτια μας διαφημίζοντας ευκαιρίες για πίτσες και απορρυπαντικά. Για να καταφέρω τον Keith Boadwee, ο οποίος είναι περιβόητος για ζωγραφική από εκτοξευμένα κλύσματα, να μου δανείσει μια φωτογραφία των ανοικτών οπισθίων του (με αιμορροΐδα) που με body-graffiti μας λέει ωμά και ποιητικά «California dreaming», ταλαιπωρήθηκα φρικτά.
Το καταπληκτικό (όλο στα ροζ) λάδι της Kim Fisher, το οποίο δούλευε τους τελευταίους μήνες ειδικά για την έκθεση, κατά κάποιον μαγικό τρόπο… μίκρυνε με τον χρόνο, τόσο που μπόρεσα να το μεταφέρω ο ίδιος στην Ελλάδα κρατώντας στο ένα χέρι τον εύθραυστο πίνακα της Fisher και στο άλλο το σκυλάκι μου Renzo. Το γλυπτό του νέου Justin Beal είναι μια καρέκλα την οποία κατά κάποιον τρόπο «βούτηξε» από την τελευταία φιλενάδα του (η καρέκλα τής ανήκε) και, όταν αυτή τον άφησε, αυτός κατέστρεψε την καρέκλα… με αισθήματα και συναρμολόγησε τα συντρίμμια της σε ένα μετα-μοντερνιστικό σύμπλεγμα καθιστώντας εμένα υπεύθυνο για την τελική δημιουργία.
Οι φωτογραφίες της Catherine Opie (η οποία ετοιμάζει πυρετωδώς τη ρετροσπεκτίβα της που ανοίγει του χρόνου στο Guggenheim της Νέας Υόρκης), προσόψεις άσχημων – ωραίων σπιτιών στο Μπέβερλι Χιλς, είναι φορτωμένες με καυστική ειρωνεία, τα ανάγλυφα σχέδια του Sandeep Mukherjee, καινούργια μινιμαλιστικά τοπία, καθρεφτίζουν τέλεια τη φύση που τόσο γρήγορα χάνεται και οι αληθινοί ιστοί αράχνης της Pae White, που ψεκασμένοι με χρώμα και για πάντα προφυλαγμένοι θυμίζουν την πρώτη γυναίκα καλλιτέχνη, την Αράχνη, δεν με ταλαιπώρησαν.
Αλλά για να μπορέσω να έχω τη συμμετοχή του Sam Durant (που είναι ο πιο διανοούμενος όλων αλλά και πολύ ντροπαλός) έπρεπε να εμφανιστώ στον γκαλερίστα του σοβαρός, σκεπτόμενος, ντυμένος στα μαύρα… ξέρετε. Κατάφερα να πάρω ένα δίπτυχο σχέδιό του με μολύβι, αλλά δυστυχώς δεν το «καταλαβαίνω» και πρέπει αμέσως να επικοινωνήσω μαζί του. Μέχρι να αποφασίσουμε με τον Jeff Burton, ο οποίος δουλεύει για τη βιομηχανία πορνό και την υμνεί με τις φωτογραφίες και τα βιβλία του, ποια έργα θα έδινε, στην κυριολεξία άναψα και για λίγο αισθάνθηκα πορνοστάρ. Και για να μας δανείσει ο David Hockney το έξοχο φωτοτυπικό print της Mulholland Drive (κοιτώντας προς την κοιλάδα) δεν θα σας πω τι έκανα… Στην επίσκεψη με τον Piero Golia (ο οποίος σε ένα art fair του Τoυρίνου είχε ανεβεί σε έναν πανύψηλο φοίνικα και δεν κατέβαινε αν ένας συλλέκτης δεν αγόραζε έργο του) έκανα τον μάγκα, του έδειξα τα τατουάζ μου και κοίταξα για πολλή ώρα τη συλλογή του με μαχαίρια (τα οποία φτιάχνει ο ίδιος). Το αποτέλεσμα; Μια εμπνευσμένη ασπρόμαυρη φωτογραφία της κοιλάδας του San Fernando τη νύχτα, divine.
Μια μικρή σφαίρα
Το παράσημο όμως το παίρνει το νέο «κακό παιδί» Eric Wesley, που για να μου δώσει το έργο του, μια τρομερά μικρή σφαίρα αεροβόλου, ρεπλίκα της οποίας έχει κάπου σφηνωμένη στον θώρακά του ο καλλιτέχνης και την οποία κρέμασα στην γκαλερί στο ύψος ακριβώς της πληγής του, έπρεπε να περιμένω σε κακόφημη γωνία του Λ.Α. στις 00.40 τα μεσάνυχτα, όπου ο Eric μου παρέδωσε το γλυπτό του σε φακελάκι, λες και μου έδινε ύποπτες παράνομες ουσίες.
Ναι μεν συγκέντρωσα τα έργα, αλλά η ανακούφισή μου ήταν παροδική αφού θυμήθηκα ότι δεν είχα τίτλο για την έκθεση. Ο τίτλος για μια ομαδική είναι τόσο σημαντικός όσο και τα έργα, ο φίλος μου David Rimanelli μου θύμισε από τη Νέα Υόρκη. Αμέσως κινητοποίησα όλον μου τον κύκλο, από το Λος Αντζελες ως τα Βίλια, για ανεύρεση τίτλου, αλλά φευ. Στάθηκα όμως τυχερός, αφού δύο ημέρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας πήρα πρωινό στο Δυτικό Χόλιγουντ με μια μεγάλης ηλικίας ηθοποιό, η οποία μου είπε την εξής ιστορία: στην τελευταία και πιο διάσημη συνέντευξη της Μπέτι Ντέιβις, όταν τη ρώτησαν τι συμβουλή θα έδινε σε μια νεοφερμένη ηθοποιό στο Χόλιγουντ, η θρυλική σταρ απάντησε μέσα από σύννεφα καπνού: «Darling, take Fountain». Αυτό που εννοούσε η θεϊκή Ντέιβις ήταν ότι, αν η νεοφερμένη ηθοποιός αρχίσει να περπατάει στη λεωφόρο Fountain, κάτι, οτιδήποτε, θα της συμβεί – σίγουρα τυχαία.
Η έκθεση «Darling, Take Fountain», την οποία επιμελήθηκε, φιλοξενείται στην γκαλερί Kalfayan (Χάρητος 11, Κολωνάκι, τηλ. 210 7217.679), ως τις 29 Σεπτεμβρίου.
Ο κ. Κωνσταντίνος Κακανιάς είναι εικαστικός και ζει στο Λος Αντζελες.
